Kháng sinh là "con dao hai lưỡi", nó tiêu diệt những căn bệnh lây nhiễm, nhưng cũng đồng thời giết chết những vi khuẩn có lợi cho sức khỏe.
Thật không vui vẻ
Ruột của bạn chứa khoảng 100 nghìn tỷ vi khuẩn nhưng cơ thể bạn chỉ có khoảng 10 nghìn tỷ tế bào. Tất nhiên không phải tất cả các vi khuẩn này đều có hại. Thậm chí phần lớn chúng có tác dụng hỗ trợ tiêu hóa và sản xuất ra những hợp chất hóa học có lợi, giữ sức khỏe luôn trong trạng thái ổn định.
Ngoài ra các vi khuẩn có lợi cũng gây cho những vi khuẩn có hại luôn nằm trong tầm kiểm soát. Việc dùng kháng sinh sẽ giúp bạn tiêu diệt được một số vi khuẩn có hại nhưng cũng đồng thời làm mất đi hầu hết các vi khuẩn có lợi.
Nó chẳng khác nào việc để giết chết một vài tên khủng bố, bạn đã thả hẳn một quả bom để quét cho bằng sạch cái thành phố đang chứa chấp chúng. Kháng sinh là một vũ khí y học được ví với sự hủy diệt hàng loạt.
Hầu hết mọi người đều tin một cách tuyệt đối rằng kháng sinh (cùng với chủng ngừa) sẽ giúp tiêu diệt những căn bệnh lây nhiễm. Nhưng nếu nhìn kỹ lại, bạn sẽ thấy tỷ lệ tử vong từ những căn bệnh lây nhiễm phổ biến đã giảm thậm chí trước khi kháng sinh và vắc xin được giới thiệu.
Sự tụt giảm này là nhờ vào việc cải thiện vệ sinh. Đọc cuốn tự truyện của Florence Nlghtingale (1820-1910,) bạn sẽ thấy bệnh viện cũng từng là những nơi dơ dáy, bẩn thỉu. Trong 6 tháng, Nightingaie đã giảm bớt tỷ lệ tử vong tại bệnh viện nơi cô làm việc (ở Scutari, bên ngoài Lstanbul, Thổ Nhĩ Kỳ) từ 42% xuống chỉ còn 2%. Cô đi làm bằng cách dọn sạch sẽ khu bệnh viện, giặt giũ thơm tho các tấm ga trải giường, cải tạo các hệ thống thông gió và rất nhiều việc khác.
Alexander Fleming được cho là người đã khám phá ra penicillin, loại thuốc kháng sinh đầu tiên, vào năm 1928. Năm 1943, penicillin được sản xuất hàng loạt. Công dụng của kháng sinh không chỉ để tiêu diệt vi khuẩn mà còn làm tê liệt cả các sinh vật cực nhỏ như nấm và động vật nguyên sinh.
Kháng sinh thuở ban đầu là những chất tự nhiên bắt nguồn từ đất hoặc nấm và không gây ra những tác dụng phụ nghiêm trọng. Tuy nhiên chúng chỉ có tác dụng đối phó với một vài loại vi khuẩn. Sau này, y học đã khám phá ra nhiều loại thuốc tổng hợp có hiệu lực hơn như kháng sinh chuỗi rộng, có khả năng phá hủy một lượng lớn vi khuẩn.
Chính vì có hiệu lực cao hơn, hoạt động mạnh hơn nên các loại thuốc kháng sinh dạng này cũng mang tới nhiều tác dụng phụ như dị ứng, buồn nôn, rối loạn tiêu hóa, đau dạ dày, đau đầu và vàng răng, thậm chí có thể là tổn thương thận và nhiễm độc gan.
Nghiên cứu năm 2004 của bác sĩ Stephen Taplin công bố trên tạp chí của Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ: Nếu một phụ nữ tiêu thụ hơn 25 loại kháng sinh bất kỳ trong 17 năm thì nguy cơ ung thư vú sẽ tăng gấp đôi so với chị em không quen dùng kháng sinh.
Ngoài ra thì vi khuẩn trong ruột bị kháng sinh tiêu diệt thì cái môi trường sạch sẽ ấy lại là mảnh đất để men phát triển và hệ quả là các triệu chứng như mệt mỏi liên miên, miễn dịch yếu dẫn tới dễ nhiễm các mầm bệnh, nhạy cảm với thức ăn, đầy hơi, ngứa ngáy ở vùng bẹn, hậu môn và âm đạo.
Thời "oanh liệt" của thuốc kháng sinh dường như đang ngày một "tàn lụi". Tiến sĩ Kicki Lewis viết trong cuốn "Sự gia tăng của Vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh nói rằng: "chỉ 4 năm sau khi các công ty dược bắt tay vào sản xuất hàng loạt penicillm, các vi khuẩn bắt đầu xuất hiện và có thể kháng cự lại thuốc.
Số lượng vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh tăng rất nhanh. Theo điều tra của Trung tâm kiểm soát và ngăn ngừa bệnh (CDC) của Mỹ, từ năm 1979-1987, chỉ có 0.02% khuẩn cầu phổi kháng thuốc penicillin. Ngày nay, con số này là 6,6%.
"Ngày nay" trong bài báo của tiến sĩ Lewis là năm 1995. Những con số cập nhật từ CDC cũng chỉ ra rằng từ năm 2006, gần hai triệu bệnh nhân ở Mỹ bị nhiễm trùng nhập viện.
Hàng năm, khoảng 90.000 bệnh nhân chết vì các bệnh có liên quan tới nhiễm trùng, so với năm 1992 là 13.200. Hơn 70% vi khuẩn gây nhiễm trùng kháng với ít nhất một trong số những kháng sinh từng được sử dụng để điều trị nó.
Vi khuẩn thay thế kháng sinh
Con người dần cảm thấy không cần phải quá lệ thuộc vào kháng sinh bởi họ có thể tìm thấy chúng trong các sản phẩm của thiên nhiên như tỏi, củ cải, chiết xuất lá olive dầu, chè xanh, dầu dừa (gồm cả chiết xuất dầu dừa như acid lauric và acid caprylic) và keo ống.
Đây được xem là những loại kháng sinh tuyệt vời. Một số nghiên cứu khoa học cũng đã chứng minh rằng những loại thuốc này rất hữu hiệu trong việc chúng là những vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh cũng như các loại virut, men, động vật nguyên sinh và các sinh vật cực nhỏ khác.
Đáng nói là chúng không loại bỏ những vi khuẩn có lợi giúp hỗ trợ sức khỏe. Thêm một cách khác để đối phó với những vi khuẩn có hại là tăng cường lực lượng các vi khuẩn có lợi gọi là probiotlc. Problotic được tìm thấy trong thực phẩm lên men như sữa chua, nước tương, rau ngâm dấm như kim chi hay dưa cải bắp. Thậm chí là bia, rượu.
Sẽ rất có lợi cho cơ thể nếu bạn ăn những loại thực phẩm này, mỗi ngày một lượng nhỏ. Tuy nhiên hãy để ý một chút đến chất lượng của chúng, tránh xa những thực phẩm nhiều đường, có phẩm màu và hương vị nhân tạo.
Thời đại của kháng sinh cũng dần bị đẩy lùi bởi sự xuất hiện của các chất bổ sung probiotic, được xem là một cách bổ trợ hữu hiệu cho sức khỏe. Hếu hết chúng chứa từ 2-6 tỷ vi khuẩn có lợi trong mỗi viên thuốc hình con nhộng. Nghe thì có vẻ nhiều nhưng nó chẳng thấm vào đâu so với 100 nghìn tỷ vi khuẩn đang sống trong cơ thể bạn.
Thế nên để đối phó với những bệnh nhiễm trùng, bạn cần phải huy động một lực lượng lớn hơn nhiều, có lẽ là vài trăm tỷ vi khuẩn, chia làm hai lần hoặc ba lần mỗi ngày. Bạn cũng có thể tìm đến các loại thuốc bổ sung probiotic chứa đựng hàng chục đến hàng trăm tỷ vi khuẩn trong một viên, tuy nhiên loại này không được bán rộng rãi.
Quan niệm lấy vi khuẩn để tiêu diệt bệnh tật nghe có vẻ hơi lạ tai. Nhưng hãy nhớ rằng, bạn luôn phải sống nhờ vào vi khuẩn như vậy tốt nhất hãy hỗ trợ chúng chứ đừng ra sức tiêu diệt chúng bằng "con dao" thuốc kháng sinh.
