Sản xuất thuốc chuyên dụng cho bảo hiểm y tế để phục vụ rộng khắp nước, lập ra một lộ trình từ 3-5 năm, kết hợp với các nhà sản xuất dược phẩm... là một chiến lược quan trọng.
Gần 800 triệu USD nhập siêu (dự kiến) thuốc chữa bệnh trong năm 2008 không phải là ít. Con số này chắc chắn ngày càng phình to theo lạm phát và tật bệnh do ô nhiễm môi trường, dịch bệnh..., chưa kể đến vấn đề chất lượng thuốc - một vấn nạn gây đau đầu vì khả năng kiểm tra và quản lý còn quá mỏng và yếu.
Nhà thuốc cần theo tiêu chuẩn GPP
Một thử thách không nhỏ là từ nay đến năm 2011, theo quy định của Bộ Y tế, các cửa hàng bán thuốc phải thực hiện tiêu chuẩn GPP (thực hành nhà thuốc tốt) khắt khe với những điều kiện khá khó khăn, việc đầu tư và thực hiện không dễ dàng, nhất là thói quen mua - uống thuốc của người dân (80% mua thuốc lẻ trực tiếp không thông qua khám bệnh hay chẩn đoán của bác sĩ).
Trong một hội thảo giữa tháng 6-2008, tại Hà Nội, Thứ trưởng Bộ Y tế Cao Minh Quang nêu rõ: “Hệ thống bán lẻ thuốc trong cả nước đang tồn tại nhiều bất cập: Các dược sĩ thường xuyên không có mặt tại nhà thuốc, có hiện tượng cho thuê bằng dược sĩ, cơ sở vật chất không bảo đảm... Ngoài ra, thuốc hiện nay được bán tự do không có đơn bác sĩ; việc tư vấn sử dụng thuốc hợp lý, an toàn còn yếu; không theo dõi được bệnh nhân dùng thuốc; thuốc giả, kém chất lượng, không rõ nguồn gốc hoặc quá đát khó kiểm soát...”. Ông Trương Quốc Cường, Cục trưởng Cục Quản lý dược, kỳ vọng: “Từ nay đến ngày 1-1-2009, thời điểm doanh nghiệp nước ngoài được xuất nhập khẩu trực tiếp, chúng ta phải cho ra đời chuỗi nhà thuốc đạt GPP và chuỗi này phải sống được. Đây là bước đi chiến lược nhằm nắm được thị trường phân phối thuốc chữa bệnh. Nếu không, Nhà nước sẽ gặp khó khăn trong quản lý giá và chất lượng thuốc bởi khi doanh nghiệp nước ngoài nhảy vào, họ có thể thao túng thị trường này”.
Rõ ràng, thực hiện tiêu chuẩn GPP là lý tưởng nhưng không thể nóng vội vì “thói quen” của người bán cũng như người mua đã tồn tại từ lâu. Chúng ta cần có những bước triển khai phù hợp với thực tế và điều kiện mua thuốc của người nghèo, thu nhập thấp- vốn mua thuốc chữa bệnh theo từng ngày. Tiêu chuẩn hóa việc bán thuốc theo GPP có thể phát huy tác dụng tích cực khi thuốc chữa bệnh được đặt trong phạm vi thực hiện bảo hiểm y tế công bằng và công khai, đồng thời người dân có thể mua dễ dàng thuốc theo khung giá của bảo hiểm với toa kê đơn của bác sĩ tại các nhà thuốc đạt tiêu chuẩn như ở các nước tiên tiến. Điều này vừa bảo đảm chất lượng vừa hạn chế được nạn phá hay nâng giá tùy tiện mà Bộ Y tế chưa kiểm soát nổi.
Cần một hội đồng thẩm định dược phẩm
Bên cạnh đó, việc tính đến khả năng sản xuất thuốc chuyên dụng cho bảo hiểm y tế để phục vụ rộng khắp nước, trong đó có 14 triệu người tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện, lập ra một lộ trình từ 3-5 năm, kết hợp với các nhà sản xuất dược phẩm trong nước (kể cả liên doanh với nước ngoài)... là một chiến lược quan trọng. Chiến lược này vừa hạn chế những tiêu cực trong sản xuất, phân phối với một cơ chế thẩm định giá cả hợp lý, tiết kiệm những chi phí làm đội giá vừa quản lý chặt chẽ chất lượng, tránh được hàng giả, hàng nhái và không đạt chất lượng.
Nên chăng, cần sớm lập ra một hội đồng thẩm định dược phẩm quốc gia, gồm nhiều thành phần liên quan để luận bàn những sách lược về sản xuất kinh doanh cũng như chất lượng thuốc. Cũng cần xây dựng hội đồng này thành một địa chỉ tin cậy, nơi có thể đề xuất những quyết sách cụ thể của từng thời kỳ trong lộ trình phát triển ngành dược của nước ta, mở rộng việc bảo đảm sức khỏe cho nhân dân một cách ổn định cũng như đề xuất phương sách khống chế mức lợi nhuận của ngành y tế.